|
Nie obrażaj więc mojej inteligencji poprzez czynione na pokaz zaniżanie własnej.
2010-03-04
DEFINICJA: Inflacja to procentowy wzrost Œredniego poziomu cen w danym okresie (zazwyczaj mierzona jest rok do roku). INFLACJA MIERNIKIEM INFLACJI JEST STOPA INFLACJI, KTÓRA JEST PROCENTOWĈ ZMIANĈ POZIOMU CEN Pomiar inflacji O ile zmieniáy siĊ ceny w roku t 1 w porównaniu do roku t 2? INFLACJA VS DEFLACJA Deflacja - trwaây spadek ogólnego poziomu cen . ZaáyĪmy, Īe na rynku znajdują siĊ 2 produkty: komputery i chleb. Oblicz o ile zmieniá siĊ poziom cen („áącznie” komputerów i chleba) rynkowych w okresie t 1 w stosunku do okresu t 0 . Produkt q 0 iloĞü w t 0 p 0 cena w t 0 q 1 iloĞü w t 1 p 1 cena w t 1 Komputery 50 10 80 20 Chleb 100 15 60 8 1 2010-03-04 WartoĞü w okresie t 0 : ¦ Indeksy cen: Indeks typu Laspeyrsa: ¦ q 0 p 50 10 100 15 2000 q p 50 20 100 8 1800 0 0 1 0 ¦ q p 50 10 100 15 2000 0 0 WartoĞü w okresie t 1: ¦ q 1 p 80 20 60 8 2080 1 ¦ p Indeks typu Paaschego: q p 80 20 60 8 2080 1 1 1 22 Zmiana wartoĞci: ¦ q 80 10 60 15 1700 1 0 ¦ q p 1 1 1 04 ¦ q p 0 0 Indeks „idealny” Fishera: I I I 1 048 F L P Zmiana wartoĞci jest rezultatem zmian cen i iloĞci dóbr! Pytanie: O ile zmieniáa siĊ wartoĞü produkcji pod wpáywem zmian cen ? Podając wskaĨniki inflacji czĊsto mnoĪymy wartoĞci indeksów przez 100. POMIARY INFLACJI Najpopularniejszym sposobem mierzenia inflacji jest Œledzenie zmiany wskaŬnika cen konsumpcyjnych. Jednak nie jest to proste. Inflacja jest pr o ces em. Z nacz y to , Ůe w ystĘpuje w tedy, g dy o gólny poz iom c en s t ale r oŒnie w j a kimŒ o kresie. N ie sĉ n iĉ j ednorazowe po dwyŮki pod w pâywem j a k iegoŒ w s trzĉsu n p. w zrost c en to warów i mpor towanych w nastĘpstwie osâabienia waluty krajowej, czy teŮ podniesienia ceâ. P o dobnĉ t rudnoŒý n a strĘczajĉ produkty, k t ór ych c eny to g waâtownie rosnĉ, to spadajĉ w stosunkowo krótkich okresach czasu, zakâócajĉc o b raz dâugookresowej te ndencj i i nflacj i. S tĉd po trzeba o bser wacj i t z w. inflacji bazowej. Jej wskaŬniki co miesiĉc publikuje NBP. ´ wskaŬnik cen detalicznych WCD (ang. consumer price index – CPI) wskaŬnik okoâo 1800 cen dóbr konsumpcyjnych (np. ŒledŬ solony odgâowiony 1kg, papierosy „ Camele” 20 szt., ondulacja na zimno Zâosów damskich itd.). ´ Koszyk dóbr jest corocznie aktualizowany. ´ Ceny dóbr z koszyka sĉ obserwowane przez kilkuset ankieterów w setkach rejonów statystycznych w caâym kraju. ´ RolĘ wag przy obliczaniu syntetycznego wskaŬnika inflacji odgrywajĉ udziaây poszczególnych wydatków w caâRŒci wydatków przeciĘtnej polskiej rodziny. WysokoŒý poszczególnych wydatków ustalano na podstawie notatek prowadzonych na zlecenie GUS przez okoâo 32 tys. polskich rodzin. ´ Deflator opisuje zmiany wszystkich cen wliczanych do PKB ´ Deflator jest miernikiem bardziej ogólnym, jednak WCD lepiej informuje o zmianach kosztów utrzymania. ´ MIARY INFLACJI: CPI, PPI, Delfator 2 2010-03-04 PRZYCZYNY INFLACJI ´ niezrównowaŮony budŮet paĽstwa (wydatki z budŮetu przewyŮszajĉ wpâywy) ´ przeinwestowanie gospodarki (nadmierne rozwiniĘcie procesu inwestycyjnego finansowanego przez paĽstwo) ´ Przyczyny inflacjiVĉ róŮne. Mogĉ one tkwiý w polityce pieniĘŮnej, kredytowej, budŮetowej i inwestycyjnej w dysproporcjach gospodarczych, w spadku wartoŒci waluty krajowej w stosunku do walut zagranicznych, we wzroŒcie cen surowców czy paliwa i energii na rynku Œwiatowym. Do najwaŮniejszych moŮemy zaliczyý: ´ ingerencjĘ paĽstwa w politykĘ emisyjnĉ banku centralnego, co prowadzi w rezultacie do nadmiernej iloŒci pieniĉdza. ´ wadliwĉ strukturĘ gospodarki ´ wzrost cen podstawowych surowców energetycznych (powoduje to wzrost kosztów produkcji i wzrostu cen) ´ import inflacji (wraz ze wzrostem cen artykuâów importowanych przez dany kraj nastĘpuje wzrost kosztów produkcji , a co za tym idzie wzrost cen) ´ recesjĉ gospodarczĉ (obniŮenie wydajnoŒci pracy, a tym samym wzrost kosztów produkcji) ´ monopolizacjĘ gospodarki (monopoliŒci wzrost kosztów produkcji mogĉ przenosiý na cenĘ) I. Wg kryterium przyczyn: INFLACJA POPYTOWA ( CIĈGNIONA PRZEZ POPYT) Poziom cen ´ trwaây wzrost poziomu cen spowodowany wzrostem zagregowanego popytu ´ przyczyny ekspansji popytu: « wzrost podaŮy pieniĉdza « wzrost wydatków rzĉdowych « zmiana zachowaĽ nabywców Rodzaje inflacji AD AD’ SAS P 2 P 1 Zagregowany produkt 3 2010-03-04 Rodzaje inflacji INFLACJA KOSZTOWA (PCHANA PRZEZ KOSZTY) ´ trwaây wzrost poziomu cen spowodowany spadkiem zagregowanej podaŮy ´ przyczyny spadku SAS: « wzrost pâac lub cen surowców « wzrost kosztów produkcji ´ poâĉczenie inflacji i trwaâego spadku poziomu produktu jest nazywane“stagflacjĉ” II. Wg tempa zmian cen Poziom cen ´ peâzajĉca – nie przekracza 5% rocznie ´ kroczĉca – oscyluje w granicach 5-10 % rocznie ´ galopujĉca – 10-150% rocznie ´ hiperinflacja – powyŮej 150% rocznie AD SAS’ SAS P 2 P 1 Zagregowany produkt TRANSAKCYJNE KOSZTY INFLACJI Rodzaje inflacji ´ Gdy ceny sĉ stabilne, ludzie prawidâowo formuâujĉ oczekiwania dotyczĉce przyszâego poziomu cen « gdy inflacja zmienia siĘ niespodziewanie, planowanie staje siĘ trudniejsze, gdyŮ trudniej jest posâugiwaý siĘ pieniĉdzem jako âĉcznikiem pomiĘdzy okresem bieŮĉcym a przyszâym « przedsiĘbiorcy i konsumenci szybko pozbywajĉ siĘ pieniĉdza, który szybko traci swĉ wartoŒý ´ Prowadzĉc wymianĘ handlowĉ z resztĉŒwiata, naleŮy obserwowaý nie tylko stopĘ inflacji w kraju, ale takŮe za granicĉ. III. Wg moĪliwoĞci przewidywania: a) antycypowana b) nieantycypowana 4 2010-03-04 INFLACJA OCZEKIWANA I NIEOCZEKIWANA ´ Nieoczekiwana inflacja powoduje w gospodarce znacznie wiĘcej problemów w gospodarce niŮ inflacja oczekiwana, poniewaŮ zmienia realnĉ wartoŒý pieniĉdza ´ Tak dâugo, jak inflacja jest wyŮsza niŮ oczekiwana, powoduje dla niektórych koszty dla niektórych korzyŒci « jeŮeli jest wyŮsza niŮ oczekiwana, to korzyŒci odnoszĉ Ci, którzy zaciĉgnĘli kredyt, podpisali umowy o zapâatĘ uwzglĘdniajĉce niŮszĉ stopĘ inflacji « koszty ponoszĉ ci, którzy oszczĘdzajĉ i sprzedajĉ po tych cenach . « gdy inflacja jest niŮsza niŮ oczekiwana, mamy do czynienia z sytuacjĉ odwrotnĉ. SKUTKI INFLACJI ´ Skutki inflacji ponosi zarówno spoâeczeĽstwo, jak i gospodarka narodowa. Negatywne skutki inflacji, zwâaszcza przy inflacji nieprzewidzianej ponoszĉ; ´ ludzie oszczĘdzajĉcy - kiedy trzymajĉ pieniĉdze w kieszeni lub na rachunku oszczĘdnoŒciowym pâatnym na Ůĉdanie, ´ banki, które udzielajĉ poŮyczek na dâugie okresy i w momencie wypâaty udzielonych poŮyczek pieniĉdze przy inflacji majĉ dla banków mniejszĉ siâĘ nabywczĉ, ´ ludzie pracujĉcy, którzy w zwiĉzku z inflacjĉ otrzymujĉ podwyŮNĘ pâac popadajĉ w wyŮszy podatek ,czyli w wyŮszĉ kategoriĘ stawek podatkowych, ´ emeryci, gdyŮ indeksacja emerytur, tak jak wzrost pâac pracowników nie nadĉŮa za wzrostem cen. KRZYWA PHILIPSA ZALEŭNOőü MIėDZY INFLACJĈ A BEZROBOCIEM ZaleŮnoŒý miĘdzy inflacjĉ a bezrobociem wyraŮa krz y w a Philipsa. J e s t t o z aleŮnoŒý o dw ro t na, a w iĘc wyŮszej stopie inflacji towarzyszy niŮsza stopa bezrobocia i odwrotnie. Na podstawie tego typu zwiĉzku rzĉdy w latach szeŒýdziesiĉtych decydowaây, czy celem polityki makroekonomicznej jest przeciwdziaâania inflacji czy bezrobociu i przy zaâRŮonym spadku inflacji próbowaây okreŒliý rozmiary przyszâego bezrobocia. Jednak juŮ w latach siedemdziesiĉtych skala obydwu zjawisk znacznie siĘ powiĘkszyâa i coraz czĘŒciej zdarzaâo siĘ, Ůe rosâa zarówno stopa inflacji, jak i bezrobocia, i mimo wysiâków nie udawaâo siĘ stâumiý inflacji nawet kosztem wyŮszego bezrobocia. Krzywa Philipsa, w ksztaâcie jaki prezentuje wykres (poniŮej), przestaâa odpowiadaý rzeczywistoŒci. Okresy, w których gospodarkĘ cechuje wysoka stopa bezrobocia i inflacji oraz niski poziom aktywnoŒci gospodarczej nazywa siĘ stagflacjĉ. WyjaŒnienie skomplikowania siĘ zaleŮnoŒci miĘdzy bezrobociem a inflacjĉ wiĉŮe siĘ zwykle z przystosowaniem siĘ ludnoŒci do inflacji. OtóŮ przy braku iluzji inflacyjnej konsumenci reagujĉ na zmiany wielkoŒci realnych, a nie nominalnych. W takiej sytuacji inflacja nie obniŮa ani realnej podaŮy pieniĉdza, ani poziomu pâac realnych, a realna stopa procentowa dopasowuje siĘ do stopy inflacji. Tempo inflacji nie wpâywa wiĘc na poziom potencjalnej produkcji oraz na wielkoŒý bezrobocia. Oczywiste jest, Ůe dostosowania do inflacji mogĉ dokonaý siĘ w dâugim okresie, natomiast w okresie krótkim moŮe wystĘpowaý substytucja miĘdzy inflacjĉ a bezrobociem, ale w zasadzie tylko w okresach adaptacji gospodarki do zaburzeĽ w popycie globalnym. Poziom tej krótkookresowej substytucji zaleŮny jest od przewidywanej stopy inflacji i tempa wzrostu iloŒci pieniĉdza w dâugim okresie. W Ůadnym razie nie moŮna jednak liczyý na moŮliwoŒý substytucji inflacji i bezrobocia w okresie zaburzeĽ po stronie globalnej podaŮy kiedy to zwykle mamy do czynienia ze stagflacjĉ. ´ S kutkami i nflacji w r e lacji d o g ospodarki n arodowej : ´ niechĘý przedsiĘbiorców do podejmowania inwestycji, gdyŮ nie moŮna przewidzieý realnych zysków, ´ spadek innowacji i produkcyjnoŒci w przedsiĘbiorstwach gdyŮ u przedsiĘbiorców zmniejsza siĘ zainteresowanie kredytami, na które nakâadane sĉ wysokie odsetki, ´ dewaluacja waluty krajowej - wiĘcej zâotówek naleŮy zapâaciý za jednego dolara, ´ zakâócenie w systemie finansowym na skutek duŮych zmian cen papierów wartoŒciowych, ´ osâabienie wiarygodnoŒci paĽstwa u wierzycieli. 5 |
Menu
|