urbanistyka projekt(1), WSEiZ, Architektura i Urbanistyka, urbanistyka

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Wydział Melioracji i Inżynierii Środowiska

Studium uwarunkowań i kierunków przestrzennego zagospodarowania gminy

wsie Szczytniki i Kamionki

gmina Kórnik

Anna Graś

Kaszuba Magdalena

St. Niestacjonarne III r.

Rok Akad 2007/2008

1. POŁOŻENIE OBSZARU OPRACOWANIA W UKŁADZIE PRZESTRZENNYM WYŻSZEGO RZĘDU

SZCZYTNIKI

Szczytniki to wieś położona w północno-zachodniej części gminy (520 18’ N; 17001’E), w dolinie Michałówki, przy drodze z Gądek do Poznania, w odległości 11 km od Kórnika. Pierwsze wzmianki o Szczytnikach pochodzą z 1386 roku. Właścicielami wsi byli wówczas Szczytniccy. Po kilkukrotnej zmianie właścicieli wieś weszła w skład majątku kórnickiego. Obecnie wieś rozciąga się na powierzchni 271 ha, z czego ok. 75% zajmują użytki rolne. Znaczny udział w powierzchni mają także tereny przeznaczone pod budownictwo. Wieś jest obszarem intensywnego osadnictwa – głównie mieszkańców z Poznania. Obecnie we wsi znajduje się kompleks działek letniskowych.

KAMIONKI

Kamionki to wieś położona w zachodniej części gminy (520 17’ N; 16059’E) w dolinie Głuszynki, rozciągająca się wzdłuż drogi nr 548 na odcinku ok. 3km, odległa o ok. 8km od Kórnika. Najstarsza wzmianka o Kamionkach pochodzi z 1296 roku. Ówczesny biskup poznański Jan przeznaczył dziesięcinę z Kamionek na utrzymanie nowo założonej kolegiaty w pobliskiej Głuszynie. W 1637 roku Kamieniewscy sprzedali Kamionki Grudzińskim, a później kupił je Działyński włączając je w skład dóbr kórnickich. W XVIII wieku istniał w Kamionkach gościniec oraz wiatrak służący również gospodarzom z innych wsi. W końcu XVIII wieku znajdowały się tutaj 24 domy zamieszkane przez 135 osób. Pod konie XIX wieku w Kamionkach mieszkało już 496 osób, w większości wyznania ewangelickiego. Obecnie następuje dynamiczny rozwój miejscowości. Kamionki są największym sołectwem gminy – 2095ha, z czego niemal 70% zajmują lasy. Walorem wsi jest otaczający ją duży kompleks leśny. W środkowej części wsi, po południowej stronie drogi nr 548, zachowały się pozostałości XIX-wiecznego cmentarza ewangelickiego.
 

2.CHARAKTERYSTYKA WARUNKÓW PRZYRODNICZYCH:

a)warunki klimatyczne

Stosunki klimatyczne na terenie gminy Kórnik są w dużej mierze determinowane przez napływające masy powietrza. Najczęściej jest to powietrze polarnomorskie napływające z zachodu i północy (średnio 60% w ciągu roku). Przeważają wiatry zachodnie i południowo-zachodnie. Rzadziej, bo w 30 % występują suche masy powietrza kontynentalnego napływające ze wschodu i południa. Znikomy udział mają masy powietrza arktycznego – 6 % i zwrotnikowego – 2 %.

Najwyższe temperatury powietrza notuje się w lipcu (średnia – 18,9 °C), a najniższe w styczniu (–2,0 °C). Średnie roczne sumy opadów wynoszą 541 mm dla wielolecia.

Długość okresu wegetacyjnego (temp. powyżej 5ºC) wynosi 215 dni, a okresu dojrzewania (z temp ponad 15 ºC) od 97 do 105 dni. Dni mroźnych jest 90 przy zaleganiu pokrywy śnieżnej przez 50-60 dni. Najczęstsze wiatry wieją z zachodu i południowego – zachodu. Najsilniejsze wiatry występują zimą z zachodu, jedynie w marcu przeważają wiatry wschodnie. Emisja zanieczyszczeń pyłowo – gazowych związana jest z centralizacją przemysłu rejonu Poznania, Lubonia i Środy.

Średnia suma opadów na terenie gminy Kórnik wynosi przeciętnie 527mm. Największa zanotowana suma roczna stanowi 731mm., zaś najniższa jedyne 317mm. Następuje nieznaczny spadek sum opadów średnich rocznych z zachodu na wschód.

b)rzeźba terenu

Według podziału Wielkopolski na jednostki morfologiczne (B. Krygowski) cały obszar gminy Kórnik leży w obrębie obszaru zwanego Wysoczyzną Gnieźnieńską i w jego podregionie – Równinie Środkowej. Równina,  na której leżą Szczytniki i Kamionki, stanowi dość płaską lub łagodnie pofałdowaną powierzchnię wysoczyzny polodowcowej, rozciętą rynną jezior kórnickich oraz równolegle przebiegającą do niej doliną Strugi Średzkiej. Część północno – wschodnia zbudowana jest od powierzchni z glin zwałowych silnie spiaszczonych. Równina położona na południowy – zachód od jezior kórnickich jest bardziej wyrównana i płaska, przechodzi w taras górny Warty bez żadnego załamania. Tą część równiny budują głównie piaski wodnolodowcowe. Lokalnie z zachodniej części gminy występują wydmy porośnięte lasem. Krawędź wysoczyzny rozcięta licznymi i płytkimi dolinkami erozyjnymi znajduje się na wysokości 11-15m nad zwierciadłem wody w jeziorach. Najwyższe wzniesienia na terenie gminy nieznacznie przekraczają 80,0m n.p.m., co przy rzędnej wody w jeziorach kórnickich 64,0m n.p.m. daje niewielkie różnice poziomów rzędu 15-18.

c)warunki glebowe i wodne

Szczytniki to wieś, której ponad połowę powierzchni stanowią użytki rolne bo aż 75%, a 20% powierzchni stanowią tereny komunikacyjne. Część wsi to piaski i skały lite silnie uszczelnione o średniej przepuszczalności. Północno-wschodnią część wsi stanowią grunty organiczne o średniej przepuszczalności, natomiast północna i północno-wschodnia część to zróżnicowane grunty antropogeniczne. Przez Szczytniki przepływa rzeka Kropla, która jest po Warcie najważniejszym ciekiem na terenie gminy. Na terenie Szczytników znajduje się też udokumentowane złoże kruszywa naturalnego – piaskowo – żwirowe, na którym zaniechano wydobycie. Teren poeksploatacyjny został częściowo zrekultywowany na stawy rybne. Charakter rolniczy oraz walory środowiska przyrodniczego stanowią barierę dla rozwoju i funkcjonowania przemysłu w całej gminie Kórnik..

Kamionki są największym sołectwem gminy – 2095 ha, z czego niemal 70% zajmują lasy. Wieś otacza kompleks leśny. Środkową i północną część wsi stanowią gliny i pyły o słabej przepuszczalności. Południowa  część to grunty antropogeniczne o zróżnicowanej przepuszczalności, pozostała część wsi to piaski, żwiry i skały lite silnie uszczelnione  o przepuszczalności średniej. W pobliżu wsi przepływają rzeki Kopla, i jej dopływy i Michałówka. Na terenie sołectwa znajduje się ujęcie wiejskie z dwiema studniami czwartorzędowymi o głębokości 53,5-55m, z zasobami eksploatacyjnymi Q = 92 m3/h, pozwoleniem na pobór 60,0 m3/h i wysokim poborem średnim dobowym dochodzącym do 700 m3   Podobnie jak na terenie Szczytników w Kamionkach również występuje udokumentowane złoże kruszywa naturalnego: piaskowe – jest to złoże wyeksploatowane i całkowicie zrekultywowane.

Kamionki leżą w wielkopolskiej dolinie kopalnej, która jest głównym obszarem występowania zasobnych wód podziemnych w utworach czwartorzędu.

Parametry hydrogeologiczne doliny kopalnej

Miejscowość

Głębokość [m ppt]

Miąższość [m]

Litologia

Q [m3/h]

S [m]

q [m3/hm]

Nadkład 

Litologia

Miąższość [m]

Żerniki

37,5–58,2

20,7

pospółka             

60,0

1,6

37,5

glina

34,3

Borówiec – PAN

28,4–45,0

16,6

piasek drobny + żwir

21,3

9,3

2,3

glina

18,0

Kamionki

36,0–53,0

17,0

piasek drobny + żwir

138,4

15,3

9,1

glina

27,0

Koninko

22,0–36,0

> 14,0

piasek drobny

72,0

10,3

7,0

glina

18,0

Wody doliny kopalnej są bardzo mętne, zabarwione, o zapachu roślinnym, lekko zasadowe, twarde, z niskimi stężeniami azotynów, azotanów, chlorków, a niekiedy siarczanów, o zróżnicowanej mineralizacji i składzie bakteriologicznym. Zdecydowane jest zanieczyszczenie organoleptyczne i chemiczne znacznymi ilościami związków żelaza, manganu i niekiedy amoniaku.

   Minimalne miesięczne stany wody  występują od sierpnia do października, maksymalnie w lutym i marcu. Cechą charakterystyczną  przebiegu hydroadiabaty na analizowanym obszarze jest ich współkształtność  w stosunku do rzeźby terenu. Rytm wahań wód podziemnych jest zmienny, ale e niewielkim stopniu. Następuje przeobrażenie stosunków wodnych .  

  Na rozpatrywanym obszarze gleby chronione posiadają udział nie tylko wśród gruntów ornych, ale wśród pozostałych form użytkowania powierzchni. 

3. STAN UŻYTKOWANIA I  WŁADANIA ZIEMIĄ

STRUKTURA UŻYTKOWANIA GRUNTÓW gmin  Szczytniki i Kamionki

Szczytniki

Rodzaj użytkowania

Powierzchnia ha